Hattiler ve Hurriler

Hattileri ve Hurrileri bir önceki blog yazımda sanırım belirtmiştim.O yüzden hemen konuya girmek istiyorum.Çok fazla bilgi olmadığı içinde nu iki kavmi bir başlık altında anlatmaya çalışacağım.

Hattiler

Anadolu'da ismi bilinen eski kavimlerden biriside Hattilerdir.Hititlerle karıştırılmalarına ve birbirleriyle bir akrabalkları olduğu düşünülmesine rağmen,gerçekte Hattilerle Hititlerin pek bir bağı yoktur.Ancak Hititler Hattilerin kültürel birikiminden ve uygarlığından üst düzeyde yararlanmışlardır.

Hattiler konusunda bilmemiz gereken en önemli bilgi ise M.Ö.2500-630 yılları arasında Anadolu'ya isimlerini vermeleridir.Yani neredeyse 2000 yıl boyunca Anadolu'ya "Hatti Ülkesi" denilerek hitap edilmiş,Anadolu'nun adı Hatti Ülkesi olmuştur.Bu ad aynı zamanda Anadolu'nun bilinen en eski adıdır.

Hatti uygarlığına ait en önemli eserler Alacahöyük’te bulunmuştur. 1935’de Atatürk’ün himayesinde başlayan kazılarda bugün Anadolu Medeniyetleri Müzesi’nde sergilenen güneş kursları, heykelcikler, altın kupalar  bir çok eser bulunmuştur. 

Hurriler

Luwiler ve Hattiler'le aynı dönemde yani M.Ö. 3000 yıllarında izlerine rastlanan Anadolu'nun en eski halklarından birisidir.Asya kökenli oldukları ve Musul dolaylarında yaşayan Subarular'ın torunlarıdırlar.Dilleride Hint-Avrupa Dil Ailesi'ne girmekte ve kendilerinde sonra yaşadıkları bölgelerde kurulan Urartuların diliyle yakınlık göstermektedir.Doğu Anadolu civarında bir devlet kurukları ve başkentlerinin VVaşşukanni olduğu Babil ve Akkad çivi yazılarında mevcuttur.Ayrıca Babil dilinde Hurri "mağara" anlamına gelmektedir.

Zamanla güçlü bir halk olan Hurriler ikiye ayrılmışlardır.Hurri Krallığı, Diyarbakır; Mitanni Krallığı ise Osroeneye (antik çağda Edesa, yani Urfa) ve Nusaybin (Nisibis)'de kurulmuştur.M.Ö. 1500-1250 yıllrı arasında altın çağlarını yaşamışlardır.Hurriler tarafından kurulan Mitanni devleti o dönemde Yakın Doğu’nun Mısır’dan sonra gelen ikinci büyük gücü haline gelmiştir.

Hurri Devleti olarak yazılı kültüre yetişemeyen Hurriler hakkındaki bilgileri komşu kültürler olan Babil,Mittani,Hitit ve Akkad'lardan öğrenmekteyiz.Hurriler Hitti Anallarından anlaşılacağı kadaıyla Analların 3. yılında Hitit ülkesini başkenitne kadar her yeri istila ettikleri ve bir Hattusili'yi istila edemedikleri anlaşılmaktadır.

Tori, Hurrilerin neden, hangi çağda ve nasıl yıkıldıklarını anlatmamıştır.Yıkılan Hurri devletinin devamından aynı kökten Nahri, Mannai ve Urartu devletinin meydana geldiğini ve şehir devletleri şeklinde örgütlendiklerini ifade etmiştir. Kemal Burkay, Urartu dili ile Hurri dilinin akraba olduğunu söyleyerek Hurri ve Urartu akrabalığını tahsis etmeye çalışmıştır.

Daha fazla bilgi için aşağıdaki kaynakları ziyaret ediniz.

Hatti1, Hatti2, Hatti3

Hurri1, Hurri2, Hurri3, Hurri4

BlogmaBlogcuk hizmetidir.Kaynak göstermeden kopyalamayınız.